Een EFHW-antenne voor zelfbouw

Een EFHW-antenne voor zelfbouw

Diana Eng KC2UHB beschrijft in MAKE magazine hoe je  een End-Fed Half-Wavelength Antenne (EFHWA) kunt maken voor portable gebruik. De door Diana beschreven EFHWA werkt op de 7, 10, 14 en 18 MHz banden (en dat is toevallig precies wat mijn K1 aan banden heeft).

Dit type antenne is heel geschikt voor portable gebruik omdat je één uiteinde in de boom kunt gooien terwijl het andere uiteinde met de set verbonden wordt.

Diana's artikel is hier te lezen.

Het recept is eenvoudig: Twee banaanstekker-contrapluggen om de antenne aan te knopen, twee BNC connectors om te kunnen kiezen tussen een impedantie-omzetting van 45 of 81, voor het geval de draad niet aan te passen is met de 200pF afstem-condensator.

Diana geeft geen schema van het geheel, maar dat is niet zo moeilijk te reconstrueren: Eigenlijk is het een balun met een wikkelverhouding 3:27 en 4:27 en dat geeft de impedantietransformatie van respectievelijk 81:1 en 45:1. Bij 50 Ohm van de set betekent dit dat de antenne-impedantie respectievelijk rond de 4000 en 2000 Ohm moet liggen! En dat klopt ook wel.

De grap achter het geheel is de halve-golf antenne. Een antenne van een halve golf heeft immers theoretisch een oneindige impedantie. Waarom? Klein stukje theorie: Aan het uiteinde van een draad kan geen stroom lopen. Die kan daar immers nergens heen. Er kan wél spanning staan. Volgen we de sinus naar een halve golflengte verder, dan is daar weer een punt waar geen stroom loopt, maar wel spanning staat. De impedantie is dientengevolge

R = U / I

en omdat I nul is, is de weerstand oneindig. Theoretisch. Volgens dezelfde theorie heb je dan ook geen tegencapaciteit nodig. Er vindt immers spanningsvoeding plaats. De vraag is dan natuurlijk waarom je twéé aansluitingen hebt en wat die condensator überhaupt doet als er geen stroom loopt.

En dat is waar de praktijk niet helemaal overeenstemt met de theorie. Er is namelijk een capacitieve koppeling tussen de windingen en die zorgt voor de retourstroom. Die capacitieve koppeling hoeft maar minimaal te zijn, omdat de impedantie immers heel erg hoog is. Normaal veroorzaken de aardverliezen voor de meeste verliezen in een antennesysteem, maar de aardweerstand mag hier relatief hoog zijn voordat je echt een probleem hebt. Vandaar dat Diana wel degelijk een metertje tegencapaciteit aanraadt (de 4 voet krokodillesnoertjes die ze op de foto aan de zwarte terminal hangt).

In de praktijk zou ik om te beginnen de hele boel in een plastic kastje bouwen. Dat scheelt een hoop primitief geknutsel tijdens de opbouw van deze antenne. Daarnaast zou ik de tweede aansluiting van de secundaire wikkeling (die waar de antenne aan komt) niet als een los busje uitvoeren, maar aan de massa-aansluiting van de BNC knopen. Desnoods met een schakelaartje. Dan dient de coax naar de set immers als tegencapaciteit! Hoef ik die niet meer apart te maken. Verder moet je natuurlijk 3 stukken draad hebben voor de 4 banden. 3? Jazeker. Want een halve golf voor 40 is een hele golf op 20 en die heeft ook weer een hoge impedantie in het voedingspunt. Tenzij je 10m draad makkelijker kwijt kunt dan 20m natuurlijk.

Een leuke antenne om in combinatie met een glasfiber-vishengel-antenne te gebruiken. En goedkoop te maken. Ik heb inmiddels afstemcondensatoren zat verzameld dus wie weet… Iets voor de komende velddag, om eens te proberen?