De Amerikaanse overheid gebruikt vliegtuigen die zich voordoen als zendmasten om via mobiele telefoons data van grote groepen mensen te verzamelen. Dat melden anonieme bronnen aan de Amerikaanse zakenkrant Wall Street Journal.
De kleine Cessna-vliegtuigen zouden al sinds 2007 worden ingezet en zijn uitgerust met een apparaat dat telefoons laat denken dat het een zendmast is.
Het apparaat doet zich voor als de dichtstbijzijnde zendmast met het beste signaal om zo veel telefoons aan te spreken. De toestellen, of ze nu gebruikt worden of niet, maken daardoor automatisch verbinding met het vliegtuig.
Nadat verbinding is gemaakt, worden de locatie en informatie over de registratie van de telefoon opgeslagen. Daardoor is duidelijk van wie het toestel is en waar deze persoon zicht bevindt.
Onschuldig.
Per vlucht zou data van tienduizenden telefoons worden verzameld en de vliegtuigjes zouden in opdracht van het Amerikaanse ministerie van Justitie opstijgen van zeker vijf vliegvelden. Hoe vaak er vluchten worden uitgevoerd, willen de bronnen niet zeggen, maar het zou op regelmatige basis gebeuren.
De opsporingsmethode wordt ingezet om verdachten sneller te kunnen pakken. Het probleem is dat daarbij ook data van onschuldige mensen wordt opgevangen en opgeslagen.
Volgens de bronnen weet het apparaat naar welke personen wordt gezocht en wordt de data van niet-verdachten "los gelaten". Tegelijkertijd laten de bronnen doorschemeren dat het niet zeker is dat de data niet voor andere doeleinden wordt gebruikt.
Rechters
Hoewel het ministerie het verhaal niet wil bevestigen of ontkennen, zegt een woordvoerder wel dat het ministerie zich aan de wet houdt, bijvoorbeeld door een rechter om toestemming te vragen.
Critici stellen dat ook als een rechter toestemming geeft het de vraag is of deze opsporingsmethode door de beugel kan. De Wall Street Journal schrijft dat veel rechters de consequenties van het voor korte tijd verzamelen van grote hoeveelheden data niet goed begrijpen.
Nauwkeurig
De methode wordt ingezet omdat het apparaat meerdere verdachten in één keer kan oppikken en een groter bereik heeft dan bijvoorbeeld een auto met een dergelijk apparaat. De locatie van een persoon zou tot drie meter nauwkeurig kunnen worden vastgesteld waardoor zelfs de kamer waar de verdachte zich in een gebouw in bevindt bekend zou zijn.
Nieuwere versies van de technologie zouden zelfs het mobiele signaal kunnen verstoren en sms'jes en foto's kunnen onderscheppen. Het is volgens de krant niet duidelijk of deze techniek ook daadwerkelijk gebruikt is.
Providers
Bijzonder aan de opsporingsmethode is dat de providers niet geraadpleegd hoeven te worden. Normaal vragen opsporingsdiensten, met toestemming van de rechter, gegevens op bij providers die de zendmasten beheren. De Amerikaanse overheid kan de telecombedrijven nu met eigen 'zendmasten' omzeilen.
De Amerikaanse provider Verizon laat weten dat het zich niet bewust is van de situatie. AT&T en Sprint wilden niet tegenover de Wall Street Journal reageren.