Het maximum uit je Bitx20

finaltest

finaltestHet maximum uit je Bitx20

Allison Parent, KB1GMX, heeft eens wat destructieve testen uitgevoerd op zijn HF eindtrap waarin twee IRF510 transistoren zitten, net als in de Bitx20. Per slot van rekening kosten die dingen nog geen euro per paar, dus daar kan je er wel een paar van slopen. Hij heeft er dan ook een heel stel opgestookt ten bate van de wetenschap. Wil je meer Watts voor je euro, dan weet je nu waar je op moet letten om de boel heel te houden…

 

Allison vertelt: 

De performance bij 12V is armzalig, maar ze waren bij deze spanning niet kapot te krijgen. Met armzalig bedoel ik dat 1W sturing ongeveer 11W oplevert maar met een beroerde IMD (intermodulatie vervorming).

Bij 20V kwam er al heel wat meer uit: ongeveer 29W op 14MHz en de IMD was ook een hoop beter. Het was nog steeds moeilijk om ze te slopen. Het is me gelukt; ik gebruikte 7 meter onafgesloten coax die een reactieve belasting vormde met een gigantische SWR en dan nog ontploften ze niet, maar ze werden ontzettend heet en gaven daarna de geest.

Bij een voedingsspanning van 24-26V deden ze het erg goed: bijna 40W met 1W sturing en de IMD was ook fatsoenlijk. De IRF's konden tegen een SWR van 5:1 of beter zonder te overlijden. Een hogere SWR deed er een stel de das om. Op dat moment was de stroom door de eindtrap 5A met een voedingsspanning van 25V (125W input!) en de output was 65W CW dus werd er 60W in de eindtorren gedissipeerd en dat is in het gebied waar de transistoren intern behoorlijk heet gaan worden. De IRF510 is gespecificeerd voor een dissipatie van 43W maar dat geldt per definitie voor een oneindige koelplaat. Als je die niet hebt, dan moet je daar het een en ander aan vermogen van af trekken. Het is verstandig de dissipatie onder de 25W per transisor te houden. Onder die conditie wordt de koelplaat behoorlijk heet (45C) na een paar minuten vol vermogen. (Hij gebruikte vast een grotere koelplaat dan wij. 25W dissipatie gedurende een paar minuten stookt de koelplaat echt wel heter dan 45C – PA3CNO)

Bij 30V kreeg ik er even 75W uit en toen smolten ze. De twee gevaren zitten hier in overspanning (door slechte SWR) en het onvermogen van de IRF's om hun ontwikkelde warmte voldoende snel naar de echt GROTE koelplaat af te voeren. Dat maakt ze kwetsbaar.

Het beste is om onder de 28V te blijven: bij voorkeur tussen de 22-24V. Gebruik een GROTE koelplaat en houd de dutycycle laag (Geen digitale mode dus, en veel luisteren en weinig praten). Onder die omstandigheden kan je meer uit de IRF's halen dan waarvoor ze gespecificeerd zijn en kunnen ze hun warmte nog kwijt aan de koelplaat. Een van de problemen van de IRF510 is dat zijn warmteweerstand vrij hoog is en ondanks zijn fraaie specificaties is de geproduceerde warmte een beperkende factor, naast de maximale drain-source spanning. Ik gebruikte een koelplaat van 15x10cm en 7,5mm dik met koelribben erop van 2,5cm afgewerkt met zwarte geanodiseerde lak.

Ter informatie: die versterker is nu een jaar in gebruik op 24V en door het uitgangsvermogen onder de 45W te houden (van 80 tot 10m) leven de uitgangstorren nog steeds, ondanks in de verkeerde stand geplaatste antenne schakelaars, de eigenaardigheden van contesten en allerlei bedieningsfouten. En gaan ze wel stuk, dan zet ik er voor €0,80 een paar nieuwe in.

Tot zover Allison. Wil je dus wat meer vermogen uit je Bitx halen, zet dan de eindtorren (het knooppunt van de twee smoorspoelen dat de eindtorren van spanning voorzien) op een wat hogere spanning. Let dan wel op je SWR: de tuning hulp die de eindtrap op laag vermogen laat werken om de antenne af te stemmen is dan eigenlijk onmisbaar.