Vakantie vertical
Met de K1 inmiddels volledig operationeel moet er natuurlijk nog een beetje fatsoenlijke antenne mee op vakantie. Dat is op HF bijna altijd een dillemma dan wel compromis. Het bestuderen van talloze reviews van portable HF antennes maakte me ook niet vrolijker: eigenlijk is er geen goede portable HF antenne…
Hoewel de Buddipoles er gemiddeld goed afkomen, lees ik ook daar twijfelachtige verhalen over: mensen die al twee telescoopantennes afgebroken hadden omdat het geheel omviel, roestproblemen, en meer van dat soort ellende. En dan heb je het niet over de goedkoopste antenne: zo'n €500 in de luxe versie met statief. Dat zijn geen grappen meer als het omdondert. Dus naar wat goedkopere antennes gekeken zoals de MP-1 superantenne. Maar ook daarover zijn de reviews tegenstrijdig. De één zweert erbij, en de ander verguist 'm. Over 1 ding zijn de meeste amateurs het wel eens: Die counterpoise (tegencapaciteit) die bijgeleverd wordt kan je bij aankomst beter weggooien. Maar om nou een antenne te kopen waarvan je bij aankomst de helft in de afvalbak kunt gooien, stuit me nou ook weer tegen de borst.
Misschien kunnen jullie je nog wel herinneren dat Hugo PA2HW en ik bezig geweest zijn om de Buddipole na te bouwen. En hoewel de buddipole een mooi ontwerp is om achter in de auto te gooien, is het geheel (lichtstatief van Piet PE1FLO, twee grote spoelen, T-stuk, 2 draagarmen en 2 telescoopantennes van 3 meter het stuk volledig uitgeschoven) toch effe teveel voor het betere backpackerswerk. Dus maar weer eens gekeken of er van twee werelden niet het beste te maken viel.
Een ander nadeel van een buddipole is dat het een horizontale antenne is die in golflengtes gezien vlak boven de grond "hangt". Het gevolg daarvan is tweeledig: om te beginnen straalt hij daardoor vrijwel vertikaal op, en daarnaast is de impedantie in het voedingspunt door de geringe hoogte ontzettend laag. Met weer verliezen als gevolg. Daarom werd ook de Triple Ratio balun aangeraden: ik schreef daar al eerder een artikel over. Maar bij een vertikale antenne moet je weer een tegencapaciteit hebben: en hoe lossen we dat weer op. Vertikale antennes zijn wél weer goed voor DX werk. Dus heb ik eens gekeken hoe dat het beste te realiseren was.
Ik begon met weer terug te grijpen op mijn goedkope, kleine lichtgewicht HAMA fotostatief. Eén van de problemen die ik had toen ik daar de buddipole op wilde monteren, is dat de plastic kop zacht is uitgevoerd; waarschijnlijk om de dure camera te beschermen (hoewel, wie zet nou een dure camera op een HAMA statief…)
Daardoor ging de door Hugo PA2HW gefabriceerde verloopnippel aan de zwabber als je er een zijdelingse belasting op uitvoerde. Nou treft het toeval dat ik nog twee linker zijpanelen van de K1 over had als gevolg van foute leveringen. Ik zaagde er één op maat en boorde een gat zodat die als grondplaat dienst kon doen voor de statiefkop.
Die zorgt er nu voor dat er wat stevigheid aan het geheel geleverd wordt. De originele vertikale buis die ik bedacht had om mijn T-stuk te dragen, zaagde ik vlak boven de inwendige bout af, en lijmde daar weer zo'n verlichtingsvoetstuk in. Vervolgens draaide ik daar een stuk passend draadeind in waardoor er straks weer een bus opgeschroefd kan worden. Die dient nu als onderste montagestuk.
Voor de tegencapaciteit kocht ik bij de Bouwhof twee bossen luidsprekerdraad van 2×0,75mm2 en 10m lang. Het gewone tweelingsnoer was namelijk op, maar dit is eigenlijk hetzelfde, alleen voor zwakstroom. Ik soldeerde de uiteinden aan zo'n koperen fitting-bus en zo kan ik de radialen makkelijk tussen de voet en de antenne schroeven.
Die bus komt dus op het reeks geplaatste steunstuk. Daarbovenop het T-stuk wat ik voor de buddipole gemaakt had, maar dan op zijn kant en wel zodanig dat de koude kant beneden zit en de hete boven. Op het T-stuk komt nu één van de draagarmen van een halve meter, en daarbovenop één van de Buddipole spoelen. En tot slot de 3 meter telescoopantenne. Dat geeft dan het volgende resultaat:
Het luidsprekersnoer heb ik gesplitst, en dat leverde 4 radialen van 10 meter per stuk op die ik in een kruis op de grond legde. Ik stelde de antenne op bij een picknick bank op het vliegerveldje aan het Noord-Aa. Dan weet ik zeker dat ik geen reflectie tegen het huis meet, en kan ik de radialen volledig uitleggen. In mijn tuin gaat dat niet…
Ik had de MFJ949 tuner meegenomen. Niet om te tunen, maar vanwege de ingebouwde SWR meter. Nu was het betere testwerk aangebroken… Clip op de spoel, en meten maar. Wat had ik nu graag een analyzer gehad… Het resultaat: op 40m kreeg ik de antenne niet beter dan 1:2.5. Niets wat de ingebouwde tuner van de K1 niet aan zou kunnen, maar het viel me een beetje tegen. Waarschijnlijk is de lengte van de radialen hier kritisch – die is immers nu ongeveer een kwart golflengte – en die heb ik niet gemeten. Ik heb de gekochte bossen draad van "ca. 10 meter" gewoon uitgerold. Op 30 meter was de antenne precies 1:1 te krijgen, evenals op 20m. Op 17m moest ik de spoel in zijn geheel kortsluiten en één segment van de telescoop op 12cm na helemaal inschuiven en toen was hij daar ook 1:1. Ik maakte op elke band even een verbindinkje om te testen. Op 40 meter met Litouwen LY755BY. Hij had er wel moeite mee (mni QRM) maar het ging wel. Op 30 zat een collega van hem: LY755KM. Ik kreeg 599 (leugenaar…) maar hij was best hard. Op 20 lukte het met Italië: IZ2FDU met 559 over en weer. En toen nog even 17m geprobeerd: 9A3GK. Ook dat ging moeizaam. Het begon met een hoop sri (Sorry), toen QRM en tenslotte QRS (Wilt U langzamer seinen. HIJ begon met 24wpm, ik niet…). Op 16wpm kon hij eindelijk het QTH nemen na een keer of 8 seinen (dan kan je beter in Best wonen. Z-O-E-T-E-R-M-E-E-R is voor een buitenlander niet te pruimen.) Maar goed, 4 banden gelukt met een eerste testje.
De antenne lijkt het goed te doen. Ik vond 40m uitermate stil. Kunnen de condities geweest zijn, of gewoon het mooie weer. Daarentegen wekt Litouwen als eerste station wel de suggestie dat het kan werken. Op 17m was de attenuator nodig omdat ik doorbraak van omroepstations had. Iets waar de K1 wel erg gauw last van heeft vind ik.
Ook daar was het stil: alleen die Kroaat zat daar in zijn eentje te CQ-en. Nog iets wat ik geleerd heb: als we nog een keertje reclame willen maken voor het radio-amateurisme, moeten we aan een picknicktafel bij het Noord-Aa gaan zitten. Daar waar we op de markt de hele dag de vlooien in de baard van Vader Abraham hebben zitten tellen, was ik hier de helft van de tijd kwijt aan het uitleggen aan nieuwsgieren wat ik aan het doen was. (Is dat een bakkie? Waar heppu ketak mee? Bent U duiven aan het peilen? Dat soort intelligente vragen). En wat de stevigheid betreft: hij is twee keer omgevallen, en helemaal heel gebleven. Eén keer omdat ik over een van de radialen struikelde, en één keer door een windvlaag. Gezien de straffe wind die aan het Noord-Aa stond, geen slecht resultaat. Ik zette de poten van het statief zo neer, dat de antenne een beetje tegen de wind in hing. Dat hield hij vrij goed vol. Er zit wel behoorlijk wat beweging in de plastic kop van het statief. Ik weet niet of ik dat erg moet vinden. Nou beweegt de antenne een beetje heen en weer in de wind, anders gaat hij misschien gelijk om. Ik ga 'm nog eens op andere grond proberen in plaats van de sappige met water doordrenkte en dus goed geleidende klei aan het Noord-Aa om te zien of de resultaten reproduceerbaar zijn. De antenne is waarschijnlijk minder geschikt voor SOTA aktiviteiten omdat ik uit ervaring weet dat het op een bergtop behoorlijk kan tochten. En dit soort relatief grote antennes op een klein statief (dat geldt trouwens ook voor de buddipole) zijn best windgevoelig. Maar vooralsnog ben ik best tevreden.
Zoals je ziet is het hele station inclusief antenne vast wel in een fototas te proppen. En dat was precies wat ik van plan was. De telescoopantenne is met zijn ca. 55cm ingeschoven lengte nog het grootste stuk van de antenne wat meegenomen moet. En dat is goed te doen. Binnenkort meer testen.