80m antenne voor kleinbehuisden

80m antenne voor kleinbehuisden

Als club hadden we vorig jaar april al eens een kleine antenne gebouwd voor 80m: de Isotron. Hoewel de antenne op zich goed functioneert, is het nadeel de smalle bandbreedte waar de staande golfverhouding nog een beetje bruikbaar is. De Zweedse amateur Harry Lythall, SM0VPO, heeft vanwege zijn kleine balkon en een algeheel antenneverbod al heel wat bruikbaars gefabriceerd op het gebied van kleine antennes. Dit keer aandacht voor zijn 80m versie.

 

Dit project was het resultaat van Harry's experimenten om weer op 80 QRV te worden vanaf zijn balkonnetje. Harry heeft inmiddels diverse exemplaren gebouwd met steeds reproduceerbare resultaten. De antenne is misschien niet de meest efficiënte, maar je kunt er mee QRV worden op 80m en het is een ideale antenne voor op de boot of op vakantie. De SWR is vrijwel 1:1 van 3.5 tot 3.8 MHz. Je kunt de antenne aanpassen voor gebruik op 1.8 MHz maar dat zal ten koste gaan van de efficiency.

Constructie

Frame antenne

De constructie van de antenne is te zien in bovenstaande afbeelding en bestaat uit 5 windingen van een stuk 5 ampère netsnoer. De kabel moet van een meer-aderige geleider voorzien zijn (soepel wasmachine snoer bijvoorbeeld). De antenne gebruikt meer dan 20 meter kabel, dus Harry nam een dikke 7 meter 3-aderig netsnoer en stripte deze zodat hij 3 losse draden had. Daarvan soldeerde hij de uiteinden aan elkaar. Verder is de constructie redelijk simpel als je bovenstaande afbeelding volgt. Merk op dat alle genoemde kabellengtes benaderingen zijn.

Harry gebruikte voor het ondersteunende kruis zowel hout als met plastic bedekte metalen buizen, van het soort dat in tuincentra verkocht wordt. Beide deden het uitstekend, ondanks het verschil in materiaal. Als je metalen buizen gebruikt, zorg dan voor isolatie in de gaten voordat je de draden er doorheen trekt. Harry gebruikte daarvoor plastic rietjes van de MacDonalds. Dat voorkomt dat het metaal door de kabel heen snijdt, en zorgt meteen voor verbetering van de isolatie.

Met de aangegeven afmetingen liggen de windingen ongeveer 4cm uit elkaar. Door de natuurlijke capaciteit tussen de windingen zal de antenne op ongeveer 4.15 MHz uitkomen, net boven de 80 meter band. Een Jackson 804 / 805 VHF afstemcondensator van ongeveer 25pf kan de antenne dan naar beneden trekken tot 3.45 – 3.90 MHz. De afstemcondensator MOET een plaatafstand van enkele millimeters hebben. De antenne heeft een enorm hoge Q dus zal de spanning over de condensator behoorlijk hoog zijn, zelfs met QRP vermogen.

 

 


 

160 Meter

Een vaste condensator van 410 pf parallel aan de afstemcondensator trekt de frequentie van de antenne naar beneden naar zo'n 1.9 MHz. Deze condensator MOET een hoogspanningstype zijn. Met deze antenne zou je dan ook QRV kunnen worden op 160 meter hoewel de efficiency er wel onder zal lijden, maar het is voldoende voor lokale netten.

 


 

Afstemmen

Als de 80m antenne niet in de buurt van de 4.15 MHz uitkomt, of de afstemcondensator komt niet in het midden van de band uit, dan kan je de antenne een beetje heen en weer trekken in frequentie.

Als de antenne een beetje aan de LAGE kant zit en deze een beetje omhoog moet, dan moet de eigencapaciteit van de antenne wat verlaagd worden. Doe dat door aan een kant van de antenne een stuk plastic pijp (installatiebuis) tussen de windingen door te weven. Zie '*1' in in het plaatje. Doe dat aan meer kanten van de antenne als hij verder in frequentie omhoog moet. Als dat nog steeds niet voldoende is, weef dan twee buizen aan dezelfde kant tussen de draden en trek de buizen uit elkaar voor een nog grotere frequentietoename.

Als de frequentie te HOOG is dan moet er juist capaciteit toegevoegd worden. Zet daartoe een hoogspanningscondensator parallel aan de afstemcondensator. Een kort stukje coax is daarvoor ideaal. Knip stukjes van de coax af om de capaciteit te verminderen (toename in frequentie). Kom niet in de verleiding om een simpele condensator te maken door het in elkaar draaien van twee draadjes; die gaan geheid in de fik, zelfs met maar een paar watt. En dan heb je alleen maar meer verlies toegevoegd.