De legendarische Mu-CORE 402 “SUPERCOIL”
Op de website van Ronald Dekker, www.dos4ever.com , presenteert Ronald een aantal fraaie projecten; uPong, uScope en allerhande vernuftige digitale/analoge klokontwerpen met allang vergeten componenten die verrassend goed met moderne digitale electronica zijn te combineren.
Onlangs heeft Ronald een artikel van “Radio Bob” aan zijn site toegevoegd en daar vond ik een boeiend verhaal over de Amroh 402 spoel. Heb destijds zelf met de 402 spoel gestoeid met ontwerpjes uit “Jongens Radio” van de Muiderkring. Ik kan me nog goed de prijs van 6,95 Hollandse Florijnen van de 402 herinneren die de locale Betuwse onderdelenboer in rekening bracht. Destijds een gigantische aanslag op m’n zakgeld-budget.
Met permissie van Ronald heb ik zijn Amroh 402 artikel vrij bewerkt voor de pi4raz-site.
Spoelen en spoeltjes zijn altijd “lastige” componenten voor radiozendamateurs geweest. De meeste amateurs beschikken niet over een accurate LRC-meter. Het is dan altijd maar afwachten of het zelfgemaakte spoeltje aan de juiste specificaties voldoet.
Enige decennia geleden was dit probleem waarschijnlijk nog actueler dan nu. Er werd dan ook door ontwerpers van “de Muiderkring” een groot aantal universele spoelen ontworpen die voor verschillende toepassingen in verschillende frequentiebanden gebruikt konden worden. De spoelen werden gefabriceerd door Amutronics en verkocht door AMROH, beide dochterbedrijven van de uitgeverij “de Muiderking”.
Het absolute topmodel dat werd verkocht in de periode tussen de jaren ’50 en ’80 was de Mu-CORE 402 spoel. De 402 spoel was de opvolger van de 401 uit 1945. Het eerst werd de 402 genoemd in het juni nummer van Radio Bulletin uit 1946. De 402 was de ruggegraat van veel radio-ontwerpen gedurende een periode van meer dan 20 jaar. Hij werd in zowel buizen- als transistorontwerpen gebruikt. De 402 was ontworpen als antennespoel voor de AM middengolf (MG of “Medium Wave” MW), de band tussen 535 en 1640 kHz (183-560 meter).
De primaire wikkeling (tussen pin 3 en 4) heeft een zelf inductie van 175 µH. De primaire spoel heeft twee taps (pin 1 en 2) om een optimale koppeling tussen de antenne en de rest van het ontvangstcircuit te realiseren.
De secundaire wikkeling tussen pin 5 en 6 werd veel in regeneratieve ontvangers gebruikt, of ingezet voor een correcte antenne koppeling. In sommige heterodyne (super) ontwerpen kon je vaak een tweede 402 terugvinden die in het oscillator circuit werd gebruikt.
Datasheet van de Mu-CORE 402
Drie versies van de Mu-Core 402. Van links naar rechts, de 1946 versie, de 402-N geïntroduceerd rond 1950 en de 402 van omstreeks 1960. De onderste rij laat het binnenwerk van de 402-N en de 1960 versies zien.
Rond 1950 kreeg de lage ronde 402 een broertje in een rechthoekige behuizing; de 402-N (44x44mm, hoogte 52mm). De 402-N werd in het begin van de jaren zestig vervangen door een versie in een cilindrische behuizing (36 mm diameter en 42 mm hoog). Ook deze spoel droeg de naam 402.
Het plastic spoel frame in laatsgenoemde versie is van nylon dat erg snel smelt wanneer draden aan de contacten worden gesoldeerd. De hierbij vrijkomende damp heeft een karakteristieke geur die menig radioamateur zich nog goed herinnert. In de 70’er jaren werd de 402-R geïntroduceerd. Deze versie heeft een rechthoekige behuizing met de afmetingen 10.3 x 12.3 mm en een hoogte van 18 mm. Mid jaren tachtig is de productie van deze uitvoering van de 402 gestopt. Uiteindelijk bleek dit ook het definitieve einde van de 402 productie.
Imitatie 402 gefabriceerd door de Duitse firma “Dreipunkt”, o.m. gebruikt in de “Pupil”ontvanger van Maxwell
De Maxwell Company is in 1936 opgericht door een radio amateur. Het belangrijkste product waren de radio bouwdozen. Een favoriet en bekend model was “the Pupil”. Het ging om een simpele enkelbuis (DL92/3S4 of DL91/1S4) batterij ontvanger ontwerpen rond de Mu-CORE 402. De eerste kits maakten gebruik van de rechthoekige 402-N. Deze werd later vervangen door de ronde 402. Later werd de AMROH 402 geleidelijk vervangen door een imitatie 402 naar alle waarschijnlijkheid gefabriceerd door de Duitse firma “Dreipunkt”. De Maxwell Company bestaat nog steeds en verkoopt ondermeer radio- en televisie apparatuur.
Imitatie 402 spoelen die zelfs vandaag (links en midden) nog gefabriceerd worden, verder een zelfbouw versie van Jan Rompelberg
Wanneer je een ‘vintage’ 402 schakeling wilt bouwen en je beschikt niet over een originele 402, dan zijn er twee opties: Of je koopt een exemplaar via www.roehrentechnik.de of je maakt de spoel zelf. In de figuur hierboven zijn twee imitatie 402’s te zien die te bestellen zijn via “Roehrentechnik” en geschikt zijn voor printmontage (5 euro) of chassis montage (9 euro). Rechts is een zelfbouw versie van Jan Rompelberg. afgebeeld.
Verschillende advertenties voor de Mu-Core 402 en andere HF spoelen gepubliceerd in “Radio Bulletin” edities uit de periode 1946-1949.
Hierboven is een collectie advertenties, afkomstig uit “Radio Bulletin” voor de 402 te zien. De middelste advertentie met een hoge curiositeitswaarde komt uit het juli nummer uit 1946, exact 1 jaar na het einde van de oorlog. Er staat “Goed Nieuws! Er komen spoelen….MUCORE spoelen”. In de advertentie is te lezen dat nieuwe spoelen over het land verspreid worden. Nog niet voldoende om in alle behoefte te voozien. Voor velen was in die tijd een op de 402 gebaseerde ontvanger de eerste kennismaking met electronica. Dit verklaart misschien waarom momenteel prijzen tot 100 euro (!) worden geboden op originele 402 spoelen. Kijk nog eens in uw junkbox, wie weet ?…
Nog even off-topic:
Plaatjes van het uPong spel zoals door Ronald ontwerpen en door mij gebouwd met een 8-pins 12F675 PIC
3 plaatjes VERO-board
En dit is wat je op je TV ziet…