Ervaringen met de MFJ-9020

MFJ9020

MFJ9020Ervaringen met de MFJ-9020

Je zou het bijna vergeten als je over een K1 beschikt, maar er is nog meer op de wereld dan Elecraft. OM Nico PD9W tikte een tweedehands MFJ-9020 op de kop en die deed het niet lekker. Hij vroeg mij er eens naar te kijken en zo kwam ik tijdelijk in het bezit van een MFJ-9020 CW transceiver.

 

Het eerste wat ik deed was er even spanning op zetten om te kijken wat hij deed. De MFJ is een spartaanse transceiver: dit exemplaar is alleen voor 20m en in deze uitvoering zit er geen keyer hard- of software in, geen noiseblanker, geen antennetuner, geen batterypack, geen digitale uitlezing. Spanning erop, recht-op-en-neer sleutel erin, antenne eraan en gaan met die banaan. Op de meter van de antennetuner kwam er 4,5W uit en ik gebruikte mijn bekende draadje in de boom.

Ik draaide des avonds rond 21:03 lokale tijd over 20m en rond 14.013 hoorde ik UA6YH CQ roepen. Ik gaf 'm antwoord en hij kwam onmiddellijk voor me terug. Rapport 559 maar ik klaag niet met 4,5W over een pad wat al goeddeels in het donker lag. De set leek dus te werken.

Leek. Na wat testen bleek wat het probleem was: de ontvangst viel weg. Kloppen op de bovenkant hielp: vaak kwam hij dan weer terug. En zo kon je 'm ook weer slechter krijgen. Het probleem moest dus iets mechanisch zijn. Na enig zoekwerk kwam ik op het relais uit. Er zit een relais in voor het omschakelen van zenden naar ontvangen. Dat impliceert dat de set niet full-QSK is, wat wil zeggen dat hij tussen de punten en strepen door niet terugschakelt naar ontvangst. Iets wat mijn K1 wél doet en ik vind dat prettig, omdat je dan kunt horen wat er op je frequentie gebeurt. Zit er iemand overheen? Breekt je tegenstation in? Dat laatste gebeurt me nog wel eens als er veel QSB is. Ik heb natuurlijk meestal maar een QRP signaal en als ik in de QSB verzuip, weet mijn tegenstation niet of ik nog aan het seinen ben. Als hij dan terug begint te seinen hoor je dat met full-QSK. Daar heeft de MFJ dus geen last van. Die houdt het zend-ontvangstrelais op tussen de punten en strepen en pas na een kwart seconde of zo (instelbaar met een potmeter aan de binnenkant) valt het relais af.

schema  

Ik haalde voorzichtig het plastic kapje van het relais af en morrelde wat aan de kontakten. Dat gaf inderdaad verbetering, maar niet blijvend. Aangezien ik geen goed mechanicus ben, besloot ik om simpelweg een nieuw relais te bestellen. Dat kan je de kop niet kosten en waar kan je dat beter doen dan bij de leverancier zelf.

Zo gezegd, zo gedaan. Ik stuurde een email naar MFJ en kreeg per omgaande een ticketnummer terug met de mededeling dat ze me binnen twee werkdagen antwoord zouden geven. Dat dezen ze ook en ze stuurden me het juiste partnummer, de prijs ($7,40), de verzendkosten ($6.00) en hoe ik kon betalen (Paypal of Mastercard). Ik koos Paypal, maakte het geld over en ging over tot de orde van de dag in afwachting van het arriveren van het relais.

Maar in plaats daarvan ontving ik twee dagen later een restitutie met de mededeling dat het part niet leverbaar was. Verbijstering ten top. Ik had alle gegevens gekregen, netjes betaald en nu was het niet leverbaar? Verontwaardigde mail teruggestuurd maar voor MFJ was de kous af: "Sorry, go find a local supplier".

ReliasEn dat viel niet mee. Het betreffende relais was van het fabrikaat Aromat en de fabrikant was waarschijnlijk aan zijn eigen (gebrek aan) succes ten onder gegaan, want er was niet aan te komen. Doordat bij dit type de spoel-aansluitingen niet aan de buitenkant van het relais zitten, wat bij ca. 95% van de printrelais wél het geval is, kon ik er niet zomaar wat anders instoppen. Na dagen vruchteloos speuren legde ik het probleem voor aan onze logistieke manager Hugo PA2HW en die bood aan er eens naar te zoeken, als ik het ding de volgende clubavond mee zou nemen. Maar ook Hugo kon het ding nergens krijgen. De grote leveranciers als RS en Farnell hadden het ding niet, en ook niet de vervanger HB2-DC12V van National. Het enige alternatief leek het kopen van een standaard relais en dat met draadjes op de print frotten. Maar dat gaat helemaal tegen mijn natuur in. Iedereen die zo'n ding later open maakt noemt het gelijk een "spitbak" omdat er zichtbaar in geprutst is en dat doet de waarde van een apparaat aardig dalen.

Hugo bood een beter alternatief: hij had in zijn schier onuitputtelijke voorraad componenten nog een HB2-DC6V en zoals de naam al doet vermoeden is dat weliswaar hetzelfde relais, maar met een 6V spoel. Maar daar verzinnen we wel een list voor. Ik meette de spoelweerstand van het originele relais en die was 258 Ohm. De spoel van het 6V relais meette echter 64 Ohm en dat was een factor 4 lager! Dat is op zich niet zo erg; om het relais op 12V te laten functioneren moest er toch een weerstand in serie en ik koos 68 Ohm 1/2 Watt. Daarmee kwam de stroom op ca. 100mA uit waar het originele relais 52mA trok. Een verdubbeling. Dat is ongeveer de bovengrens van een BC transistor. Volgens het schema wordt het relais echter aangestuurd door een 2N3904 en die mogen 200mA collectorstroom continu hebben. Een veiligheidsmarge van 50% en daar kan ik mee leven. De wattage van de weerstand is aan de krappe kant (I2 x R is in dit geval 0,12 x 68 = 0,68W) maar dat geldt alleen voor 100% dutycycle en daar kom je bij normaal gebruik niet aan (tenzij je in slaap valt op je seinsleutel natuurlijk).

Ik plaatste het nieuwe relais, wipte de collector van de 2N3904 uit de print en zette de weerstand in serie. Geen hond die dat ziet als je het niet weet. Zoek maar op de print..

Binnenwerk

Tijd om 'm weer in elkaar te zetten. Hij deed het meteen weer, dus had ik niets vergeten. Ik checkte gelijk even het frequentiebereik omdat de MFJ een mechanische afstem indicatie heeft en je maar moet afwachten waar hij werkelijk zit. Dat viel mee: het bereik liep van 14.003.5 tot 14.078.3 en dat bestrijkt precies het CW gedeelte van de 20m band. De werkelijke frequentie ligt dus iets hoger dan de pijlaanwijzer aangeeft. Antenne er weer aan, handpomp erop en eens ronddraaien. Gistermiddag was YT09AA CQ aan het geven rond 14.026 en ik riep hem aan met 4,5W in het draadje:

CQ CQ de YT09AA
PA3CNO K
QRZ?
PA3CNO K
PA3?
PA3CNO K
PA3CNO 599 BK
CFM UR 599 TU

Ik ben gek op die 599 rapporten… Maar goed, het kwam allemaal over. Ik gebruikte geen hoofdtelefoon maar gewoon de ingebouwde speaker en die doet het prima. Er komt genoeg geluid uit. De selectiviteit laat bij een volle band wel wat te wensen over. Op mijn K1 kan ik uit 3 bandbreedtes kiezen, maar bij de MFJ ligt de bandbreedte vast en die vind ik persoonlijk voor CW wat aan de ruime kant. Ook drift de MFJ nogal; iets wat ik ook niet gewend ben van mijn K1. Desalniettemin zijn er prima verbindingen mee te maken. Als single-band transceiver doet hij wat hij moet doen. Voor elke band is er wel een MFJ te krijgen. Gevoeligheid is in orde; ik heb 'm niet kunnen betrappen op oversturing van de ingangstrappen, iets waar mijn K1 weer wél aan lijdt bij een grote antenne.

Front

Zoals te zien is, zitten de meest noodzakelijke bedieningselementen erop: een aan/uitschakelaar, volumeregelaar, afstemknop en een RIT (Receiver Incremental Tuning)  zodat je tegenstation niet achter je aan hoeft te blijven draaien als de afstemming verloopt…

Het is een aardige transceiver. Persoonlijk zou ik geen €227 over hebben voor een nieuwe, zeker gezien de spartaanse uitvoering van het apparaat. Er zijn 5 verschillende typen , maar voor de prijs van twee ervan heb je een K1 en dan heb je 4 banden, plus een hoop meer mogelijkheden. Maar als je er een tweedehands op de kop kunt tikken, dan zijn het leuke aanvullingen voor de QRP-verzameling.