Hoofdpijn van led-verlichting
Gevalletje onzin-met-een-verlengsnoer vanmorgen in de Telegraaf : LED-verlichting zou hoofdpijn veroorzaken bij ambtenaren van het raadhuis in Hoogeveen.
In het kort even het verhaal:
"De 350 milieubewuste led-lampen die in het oude Raadhuis in Hoogeveen zijn geïnstalleerd blijken hoofdpijnklachten bij de ambtenaren te veroorzaken.
De lampen zorgen ook voor trillingen op computerbeeldschermen. 'Als je je hand voor een lamp langs beweegt, treedt er een stroboscoopeffect op in de werkkamers. Het lijkt soms net een disco', aldus gemeentewoordvoerder Hans Vonk."
Tot zover kan ik er nog wel in meegaan. Een LED lamp volgt immers razendsnel de wisselstroom die er doorheen loopt. Daar waar een gloeilamp (maar ook een TL-buis, zei het in mindere mate) licht blijft uitstralen in de nuldoorgangen, gaat een LED gewoon uit. Nog erger wordt het als in de LED lamp geen bruggelijkrichter zit, waardoor de lamp in 1 periode van het lichtnet (10ms) helemaal uit is. Ik kan me niet voorstellen dat goede LED-lampen zo gemaakt worden, maar met goedkope meuk uit Aziatische kopieer-landen weet je het nooit. Echt tenenkrommend wordt het artikel pas als duidelijke non-techneuten een mening gaan geven over de oorzaak:
De oorzaak ligt in bepaalde elektronica voor de nieuwe verlichting, die stroomfrequenties kan manipuleren. "Met heel nare effecten zoals het doorbranden van apparatuur en flikkerende verlichting", aldus een zelfbenoemd specialist. "Met normale meetapparatuur ontdek je die enorme hoge frequenties niet."
Juist. Elektronica die stroomfrequenties kan manipuleren. Dat suggereert een omvormer, bijvoorbeeld zoals in schakelende voedingen. DAT kan ik me voorstellen, maar als dat erin zou zitten, zou er geen stroboscoop effect optreden. Integendeel: je zou dan door de hoge schakelfrequentie – meestal 20kHz of meer – een veel rustiger licht moeten hebben. Het flikkeren treedt juist op als de lichtnetfrequentie van 50Hz interfereert met de rasterfrequentie van het beeld, in het slechtste geval 60Hz (maar dan moeten die ambtenaren computerapparatuur van voor de eerste wereldoorlog hebben) maar tegenwoordig minimaal 70Hz of meer.
En waardoor zou apparatuur moeten doorbranden? En welke apparatuur, behalve de lamp zelf? Hooguit dat goedkope omvormers een radiostoring veroorzaken waar een paard de hik van krijgt. En dan hebben we als amateurs er weer een probleem bij en daar zitten we helemáál niet op te wachten.
Hoogeveen gaat op kosten van de installateur alles vervangen door een nieuwere generatie led-lampen. Op drie werkkamers is al proefgedraaid. "Deze nieuwe lampen veroorzaken geen gezondheidsklachten"
Laten we in elk geval lering trekken uit dit artikel, als we de onzin even buiten beschouwing laten: Kennelijk zit er een groot verschil tussen LED lampen en bestaan er exemplaren waar het lichtnet gewoon gelijk gericht wordt. En die flikkeren als de hel, dat moge duidelijk zijn. En even kennelijk zijn er dus exemplaren waar (schakel)elektronica in zit, die wél rustig branden. Heeft iemand daar al eens een spectrum analyzer naast gezet? Want dáár ben ik nou eens razend benieuwd naar…