Een plasmaluidspreker of plasma-dynamische luidspreker is een luidspreker die geluid produceert door de luchtdruk te variëren door een coronaontlading of elektrische boog.
Hierbij wordt door een hoogfrequent elektrisch veld van een radiozender met hoogspanning gas geïoniseerd. De vlamboog wordt ook wel elektrische boog of lichtboog genoemd. Het is het verschijnsel dat ontstaat als tussen twee elektroden een elektrische lading wordt geleid. Doordat er een plasma gevormd wordt, licht het gas tussen de elektroden op en ontstaat er een luchtdruk. Door die zender te moduleren met het audio signaal ontstaat er geluid zonder resonanties en vervormingen. Het gas wordt direct in beweging gebracht, zonder dat er eerst iets mechanisch moet gaan trillen.
Het principe bestaal al sinds 1900, maar het is tot nog toe lastig gebleken om een aantal praktische hinderpalen op te ruimen.
Er ontstaat het schadelijke en onaangenaam ruikende ozon. Die ozon moet worden afgeschermd en dat gaat eigenlijk alleen goed met een hermetisch gesloten behuizing, maar daardoor raken een aantal akoestische eigenschappen in het gedrang. Het principe leent zich moeilijk voor grote ionisatiegebieden. Dat betekent dat het alleen geschikt is voor tweeters met hoge frequenties.
De maximaal haalbare geluidssterkte is beperkt. Veel uitvoeringen hebben een hoorn om het geluid te versterken. Het nadeel daarvan is weer dat er meer richtwerking optreedt.
Ondanks de praktische bezwaren zijn er legio zelfbouw plasma speakers gebouwd.
Een eenvoudig ontwerp van Jan Martis is hier te vinden:
http://teravolt.org/Plasma_Speaker_1.htm
De oscillator werkt op 30 kHz. De elektrische boog wordt in het audio ritme aan en uitgeschakeld door een SG3525 Pulse Breedte Modulator chip. Een flink MOSFET IRFP2600N voedt een 'flyback' transformator uit een oude portable TV.
De PWM chip lijkt me lastig te krijgen maar misschien zijn er beter verkrijgbare alternatieven beschikbaar.
Een YouTube filmpje laat zien en horen hoe de zaak werkt:
http://www.youtube.com/watch?v=NdxtyJEkq2s
En pas op met de hoogspanning bij zelfbouw.
