Het High Frequency Active Auroral Research Program (HAARP) — onderwerp van veel fascinatie door amateurs alsmede het doelwit van veel complottheoriedenkers en anti-overheidsactivisten — heeft haar poorten gesloten. De manager van HAARP, Dr James Keeney van de luchtmachtbasis Kirtland in New Mexico, heeft laten weten dat het 14 hectare grote ionosferische onderzoeksgebied in het afgelegen Gakona in Alaska sinds begin mei al gesloten is.
“Op dit moment is het gebied verlaten,” zegt hij. “Het heeft alles met geld te maken. Dat hebben we niet meer.” Volgens Keeney is er niemand meer aanwezig, zijn de toegangswegen geblokkeerd, gebouwen vergrendeld en de elektriciteit afgesloten. HAARP’s website die gehost werd door de Universiteit van Alaska is uit de lucht; volgens Keeney kunnen ze ook die kosten niet meer ophoesten. “Alles is veilig gesteld,” zegt hij, daar aan toevoegend dat dat tenminste nog zo'n 4 tot 6 weken zo zal blijven. Intussen komt er een nieuwe primaire contractor aan boord die de site moet gaan runnen.
HAARP liet twee jaar geleden al weten dat het zou gaan sluiten en heeft ook geen begroting meer ingediend voor het belastingjaar 2015, maar daar is door niemand aandacht aan besteed. En nu wordt er geklaagd, aldus Keeney, die nu al vragen binnen heeft gekregen van de Amerikaanse regering. Universiteiten die afhankelijk zijn van onderzoeksfaciliteiten van HAARP staan nu eveneens op hun achterste benen.
Het enige lichtpuntje op dit moment aan HAARP’s horizon is dat het Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) als klant verwacht wordt op de locatie om nog wat onderzoek af te ronden deze herfst en winter. DARPA heeft bijna 8,8 miljoen dollar in haar budget voor 2014 voor onderzoek naar “fysische aspecten van natuurverschijnselen zoals magnetosferische sub-stormen, branden, bliksem en geo-fysische verschijnselen.”
De sluiting van HAARP begin mei had minder met geld dan met milieu te maken, zegt Keeney. Hij legt uit dat de dieselgeneratoren niet meer voldoen aan de Clean Air Act eisen. De kosten om ze aan de EPA standaarden te laten voldoen bedragen 800.000 dollar. Daarnaast kost het alleen al 300.000 per maand om het terrein open te houden en nog eens 500.000 dollar om het 10 dagen op maximale capaciteit te laten draaien.
HAARP wordt gesponsord door zowel het US Air Force Research Laboratory als het US Naval Research Laboratory, en is een ionosferisch onderzoekscentrum. Het bekendste apparaat is het 3,6 MW HF (van ongeveer 3 tot 10 MHz) ionospherisch onderzoeksinstrument (IRI), dat een uitgebreid systeem van 180 antennes met versterking voeden die gebruikt worden om secties van de atmosfeer te bestoken. Andere apparaten op de locatie worden gebruikt om de effecten daarvan te bestuderen.
Larry Ledlow, N1TX, uit Fairbanks, Alaska, zegt dat HAARP's ionosonde en riometer gegevens “van onschatbare waarden zijn, temeer omdat de min of meer lokale gegevens een beter inzicht geven in de huidige condities op grote hoogten.” Hij zegt dat gegevens van andere locaties “gewoon niet accuraat genoeg de unieke propagatie zoals we die hier ervaren, weergeven.”
Om het gat op te vullen hebben diverse leden van de Arctic Amateur Radio Club — waaronder Eric Nichols, KL7AJ, auteur van Radio Science for the Radio Amateur en artikelen in QST — zich gebogen over het bouwen van hun eigen instrumenten. “het staat allemaal nog in de kinderschoenen,” zegt Larry, “maar we voelen het gemis van HAARP echt.” Nichols, uit North Pole, Alaska, heeft zelf experimenten uitgevoerd op de HAARP locatie. Hij noemt de sluiting “een groot verlies voor de amateurs in Alaska en voor vele anderen.”
De hoogvermogen apparatuur heeft amateurs – en niet alleen in Alaska – al sinds lang geboeid. In 1997 zond HAARP testsignalen uit op HF (3.4 MHz en 6.99 MHz) en vroeg amateurs en kortegolfluisteraars om rapporten in de lage 48 meterband om te bepalen hoe goed de HAARP uitzendingen in het zuiden te horen waren. In 2007slaagde HAARP erin om een 40 meter signaal tegen de maan te laten kaatsen. Eerder dit jaar produceerden de wetenschappers van HAARP een plasmawolk met hoge dichtheid in de hogere atmosfeer van de aarde.
Zoals de zaken er nu voorstaan, heeft de luchtmacht de eigendomsrechten, maar als er niemand anders opstaat om HAARP over te nemen, wordt de unieke onderzoekslocatie afgebroken, zegt Keeney. Hij wijst er daarbij op dat het goedkoper is om het antenneveld plat te bulldozeren dan om de 180 antennes te vervangen.
Sommige websites beschuldigen HAARP ervan het weer te beïnvloeden — recentelijk nog in het geval van orkaan Sandy en een reeks tornado's — en ook van het veroorzaken van andere natuurrampen. Keeney zegt daarover: “Als ik echt het weer kon beïnvloeden, hield ik de site open.”