In december 2013 heeft TNO haar jaarlijkse Monitor Draadloze Technologie 2013 uitgebracht. Met dit rapport wil TNO een goede, actuele en toegankelijke foto bieden van de stand van zaken ten aanzien van de ontwikkeling en inzet van draadloze technologie, schrijft TNO. Ook voor de breed georiënteerde zendamateur een interessant stuk dat zeker het lezen waard is.
Enkele opmerkelijke punten uit het rapport zijn:
- Een van de trends die TNO signaleert is de opkomst van mobiele malware die zich pas na 2011 daadwerkelijk een vlucht heeft genomen (zie blz. 7 en verder);
- TNO staat natuurlijk ook stil bij de gevolgen van de multibandveiling in Nederland. De herverdeling van met name de frequentieruimte in de 900 MHz-band springt in het oog. TNO vermeldt de introductie van UMTS in de voorheen alleen voor GSM bedoelde 900 MHz-band. Inmiddels kun je in het westen van het land, bijvoorbeeld met de RTL Cube – DVB-T USB stick zelf ook al UMTS-signalen waarnemen van KPN en T-Mobile in de 900 MHz-band.
- Het gebruik van de GSM-technologie neemt wel af, maar is de komende jaren zeker nog een belangrijke communicatietechnologie. TNO rept zelfs over investeringen in de bestaande GSM-netwerken.
- WiFi neemt een belangrijke rol in de netwerkstrategieën van de Mobiele Netwerk Operators. Bijzonder want gelet op alle drukte daar zou je toch haast een radio-infarct verwachten. Niet voor niets wordt er op dit moment in Europees verband naarstig gezocht naar mogelijkheden om vooral de WiFi-band in de 5 GHz uit te breiden.
- Interessant is ook de door TNO gerapporteerde doorontwikkeling van de WiFi-standaard (zie blz. 14 e.v.);
- TNO verwacht ook het gebruik van de 60 GHz-band voor communicatie over de korte afstand. Marktintroductie in 2014, groei in 2015 (blz.16);
- Een dooie cash koe: in het rapport wordt kort stil gestaan bij het succes van Over-the-Top-diensten (OTT). De tot voor kort volledig gratis diensten zoals Whatsapp hebben de verdienmodellen van de Mobiele Netwerk Operators uitgehold (zie blz. 18). In sommige landen gaan operators het gebruik van de OTT-diensten tegen door deze te blokkeren. In Nederland heeft de overheid in de Telecommunicatiewet het begrip netneutraliteit ingevoerd ter bescherming van de consument en ter bevordering van de innovatie die het selectief blokkeren (of vertragen) van OTT-diensten tegen moet gaan. Maar, zoals alles heeft een ontwikkeling een of meerdere negatieve dan wel positieve keerzijden. Lees erover op blz. 19 en 20;
- Een andere interessante ontwikkeling is de inzet van de LTE-technologie voor de Openbare Orde en Veiligheidssector (OOV), zie blz. 20. De breedband dataopvolging van C2000 zeg maar. Hoewel verwacht wordt dat het C2000 TETRA-netwerk nog zeker 10 tot misschien wel 15 jaar de primaire spraakdiensten voor de OOV blijft bedienen, zou dit alles kunnen resulteren in medegebruik van een deel van de 700 MHz-band door de OOV-diensten voor breedbandiensten. Naar verwachting wordt het deel van deze band (694-790 MHz) in de World Radio Conference (WRC) 2015 bestemd voor mobiele communicatie en zal de omroep (televisie) dit deel van de band moeten gaan verlaten. Het is niet uit te sluiten dat een deel van dit spectrum ook in Nederland voor OOV gebruikt zal worden. Misschien in de vorm van een eigen netwerk, misschien als een dienst met voorrang op een of meerdere commerciële netwerken. We gaan het zien.
- Ook vermeldt TNO de ontwikkeling van een nieuw netwerk in Nederland in de 450 – 460 MHz band. Een netwerk gebaseerd op de CDMA-2000 technologie (blz.29). Dit netwerk zal worden gebruikt voor de communicatie met de slimme energiemeters. Misschien wel straks bij u in de meterkast? Of bij uw buren?
Heeft dit alles ook gevolgen voor de frequentiebanden bestemd voor de radiozendamateurs? Dat valt uit het rapport nu niet direct af te leiden. Wel is duidelijk dat de vraag naar spectrum enorm is en de veranderingen groot. Niet is uit te sluiten dat er ook op termijn druk gaat ontstaan op enkele van de aan ons toegewezen banden. Zo zijn er mogelijk gebruikersgroepen die door de veranderingen in het nu aan hun toegewezen spectrum moeten uitwijken. Denk bijvoorbeeld aan de gebruikers van video- en audioverbindingen voor professioneel gebruik. Lopen de 23-cm- en 13-cm-band een risico hieraan (deels) ten prooi te vallen? En niet te vergeten het al gaande proces van de steeds verder oprukkende elektronica om ons heen, dat met zijn stoorvelden in de lagere frequentiebanden het amateurgebruik van deze banden als het ware van binnenuit uitholt. Power Line Communicatie is hiervan natuurlijk een sprekend voorbeeld.
Hier vind je de link naar het TNO-rapport.