De erfenis van Iraakse radio amateurs leeft voort

250px-Flag_of_Iraq.svg

250px-Flag_of_Iraq.svgAhmed Al Amshawi was nog maar 17 jaar oud toen hij in 1996 voor het eerst kennismaakte met het ondergrondse netwerk van amateur radiozenders in zijn geboortestad Baghdad. Een broederschap van Irakese mannen uit alle geledingen van de samenleving verenigd door een gemeenschappelijke, clandestiene passie: amateurradiocommunicatie.

 

Een van de eerste ham-radio-operators in Irak is vermoedelijk koning Ghazi in de late 30-er jaren van de vorige eeuw, die de weg vrijmaakt voor de rest van Irak.

Saddam Hussein was aan de macht toen Ahmed voor het eerst de krakende microfoon opnam die hem met de buitenwereld zou verbinden. De adrenalinestoot die hij voelde, leeft nog steeds bij hem vandaag. Dat geldt ook voor de hobby en zijn enthousiaste aanhangers.

"Het is net een medicijn dat in je systeem zit, als je het eenmaal hebt genomen, kun je niet meer zonder", zegt Ahmed, nu 40, zittend in een koffieshop in de Mansour-buurt in Bagdad.

In die tijd had het regime van Saddam de ham-radio-operators verboden om hun apparatuur – meestal een zender en een ontvanger – thuis te gebruiken. In plaats daarvan werden gelicenseerde amateurs bijeengebracht in door de overheid gesanctioneerde gemeenschappelijke ruimtes, waar ze om beurten gesprekken voerden met collega-ham-radio-operators. Ondertussen luisterde de regering mee.

"Als je contact probeerde te leggen met buitenlanders zonder dat je een vergunning had, dan kon dat ernstige gevolgen hebben," zegt Ahmed.

Als iemand zonder vergunning wordt betrapt terwijl hij met een amateurzender in de lucht is, kan hij worden beschuldigd van spionage. De straf? Executie.

Maar zelfs vandaag, 15 jaar na de val van Saddam en met de ontwikkeling van een golf van nieuwe vormen van communicatie, zijn er maar ongeveer 150 gelicentieerde ham-radio-operators in Irak, trotse leden van een grotendeels onbekende gemeenschap.

In de 90-er jaren leed Irak pijnlijk onder de gevolgen van sancties – een financieel en handelsembargo uitgevaardigd door de VN als reactie op Saddam's haastige invasie van Koeweit. Een verwoeste economie en een ernstig tekort aan voedsel en medicijnen hadden gewone Irakezen op de knieën gebracht. Ziekten door verontreinigd water en hoge ondervoedingspercentages, vooral bij kinderen, kwamen vaak voor.

Ahmed, net als andere ham-operators, vond een manier om de ontberingen van Irak over de rest van de wereld te communiceren. Ze geloofden dat ze een essentiële openbare dienst leverden voor hun mede-Irakezen, zegt hij.

"We hebben berichten aan de wereld doorgegeven", zegt Ahmed, wiens roepnaam YI1AHC was. Roepnamen werden gebruikt als een middel om zenders te identificeren. YI stond voor Irak, A stond voor Ahmed en HC voor Hotel California – het lied dat beroemd werd gemaakt door de Eagles en waar hij dol op was.

Ham-radio-operators versterkten de Iraakse roep om hulp al snel en de respons was onmiddellijk. Mensen van over de hele wereld maakten contact met het team van amateurs in Bagdad, in de hoop dat ze een helpende hand konden bieden.

Amateurs moesten voorzichtig zijn met de manier waarop zij het land en het leven onder het regime communiceerden met luisteraars buiten Irak – de amateur regelementen staan ?het niet toe om over politiek, religie of zaken te praten en de mannen van Saddam luisterden altijd mee.

"Ze vroegen ons wat de ziekenhuizen nodig hadden en hoe ze konden helpen, hoe ze het konden versturen zonder in de problemen te komen", herinnert Ahmed zich van de niet-Irakezen waarmee hij in contact stond.

"Veel hulpacties werden gestart, ze betuigden hun steun", vervolgt hij. "We spraken met de Amerikanen over de humanitaire situatie, waarbij de meesten sympathiseerden met ons."

Via een collega-ham-radio-operator in Duitsland traceerde Ahmed diabetesmedicatie voor een familielid. Maar het medicijn is nooit voorbij de strenge douanecontroles gekomen.

"Je had het gevoel dat je samenwerkte met de internationale gemeenschap om iets te bereiken. Wij, die zo geïsoleerd waren, "zegt Mohammad, een 48-jarige ingenieur die vraagt om niet zijn volledige naam te gebruiken.

"We werden zo lang in het ongewisse gehouden", voegt Ahmed toe.

Naast hun poging om het leed van de Irakezen te verlichten, hielp de hobby ook de operatoren de claustrofobie af te schudden die werd veroorzaakt door de combinatie van verlammende sancties en een onderdrukkend regime.

"Het was een goede manier om met de wereld te communiceren, omdat we zo geïsoleerd waren", zegt Mohammed. "We waren de voorlopers van de chatrooms."

Veel van de jongeren in Irak, legt Mohammed uit, wilden het land verlaten."Er waren altijd oorlogen en we hadden een idee van de westerse wereld als modern."

Maar hij kreeg nooit de kans om aan het regime van Saddam te ontsnappen. In plaats daarvan betekende zijn decennia-oude vriendschappen met buitenlanders dat hij in staat was een aantal talen te leren, zoals Engels, Italiaans en Duits.

"Door te leren over andere culturen krijg je meer kennis om een ??beter persoon te zijn", zei Ahmed.

Na de val van Saddam in 2003 kregen amateurs thuislicenties, waardoor ze konden communiceren vanuit de privacy van hun eigen huis. Maar de Amerikaanse troepen die het land bezetten en een nieuwe Iraakse regering bleven achterdochtig tegenover de amateurs in een tijd dat een militante opstand van binnenuit het land aan het verscheuren was.

Ahmed's eerste radioverbinding vanuit zijn huis was in 2003 met een amateur in de Amerikaanse staat Alaska. Kort daarna dwong het sektarische geweld dat Irak overspoelde hem en zijn gezin om zijn vertrouwde buurt te verlaten.

Tijdens de chaos die volgde, verloor Ahmed zijn logboek. Daarin stonden de duizenden roepnamen en namen van vrienden die hij door de jaren heen had gemaakt.

Hij heeft het logboek nooit teruggevonden. Maar vandaag is hij van plan opnieuw een nieuwe lijst met contacten op te bouwen terwijl hij blijft zenden vanuit zijn huis in Bagdad.

"Het is niet alleen een hobby, het is een levensstijl," zei Ahmed. "Elke keer dat je QSO's maakt leer je nieuwe mensen kennen. Sommigen van hen worden je beste vrienden en bereiken zelfs het niveau van familie. "