Voor de Jota van 2006 hebben Robert PA2RDK en ondergetekende PA3CNO wat extra vossejacht ontvangers gebouwd, zodat we met voldoende materiaal aan de slag konden. Schitterende ontvangers, dat wel. Voorzien van AM, FM, manual en auto AGC, toon optie waarmee peilen nog gevoeliger wordt en nog veel meer moois.
Na de Jota belandden die dingen op de plank, en al gauw rees het idee om ze als stand-by ontvangertje te gaan gebruiken. Maar ondanks alle fantastische toeters en bellen die er WEL opzaten, zat er toch ook nog wat NIET op: een squelch knop. En zonder squelch luister je niet lang voor je plezier in FM mode.
Dus moest er een squelch gemaakt. Nou was het wel mogelijk om ergens uit de schakeling een spanning van de AGC af te leiden, daar een comparator tegenaan te zetten en vervolgens ergens het LF te knijpen, maar dat was wel erg veel moeite voor een simpele ontvanger. Het uitgangspunt was, dat de schakeling alleen in FM hoefde te werken. Ik neem aan dat er niet veel stations in AM uitzenden op 2 meter. Dus dan komt een ruisschakeling in aanmerking; een z.g. noise squelch. Op het internet had ik nog knap moeite om zo'n schakeling te vinden. Uiteindelijk had ik er een. Maar ik moest een en ander omrekenen omdat ik de component waarden niet vertrouwde. Het leverde de volgende schakeling op:
Betrekkelijk simpel, niet? De gelijkstroom instelling van de eerste transistor is zo gekozen dat de collector op ongeveer de halve voedingsspanning staat. Dan heb je de maximale uitstuurruimte. De condensator van 2n2 vormt met de ingangsimpedantie van de eerste trap een hoogdoorlaatfilter, waardoor de ruis extra goed versterkt wordt. Na de eerste trap volgt een spanningsverdubbelaar/gelijkrichter, welke al dan niet de tweede transistor in de verzadiging stuurt. Is er ruis aanwezig – en die is op FM, zoals we allemaal weten, snoeihard, dan gaat de tweede transistor in geleiding en daarmee kunnen we ergens het geluid onderdrukken. Wordt de ruis minder, door een draaggolf b.v., dan gaat de transistor open. En omdat spraak veel zachter is dan ruis, en veel lager in frequentie, zal spraak de transistor niet open sturen. Of je moet de squelch wel erg ver open draaien, maar dat is met een niveau gestuurde squelch ook…
Nu nog de boel aan de vossejacht ontvanger knopen. Het LF deel uit het schema zag er als volgt uit:
Uit de voedingsrail wordt 6V gemaakt met behulp van zener D9 en transistor Q3. De zener is immers 6,8V en met de basis-emitter spanning van 0,7V eraf levert dat ongeveer 6V op. Meer mag de LM386 niet hebben. Om de squelch schakeling op de ontvanger aan te sluiten, is er een weerstandje van 390 Ohm opgenomen tussen de basis van Q3 en het knooppunt R18-D9-C38. Rechtstreeks gaat nl. niet, want anders zou bij het in geleiding komen van de squelch transistor condensator C38 ontladen en waarschijnlijk de transistor vernielen. De squelchpotmeter wordt aan de bovenzijde van T3 (de volume potmeter) verbonden. En ziedaar: een werkende squelch! Bij heftige ruis gaat de squelch transistor open, en trekt de basisspanning van Q3 weg via het 390 Ohm weerstandje. Daardoor komt de LM386 zonder voedsel te zitten en wordt het stil. Zodra de squelch transistor dicht gaat, komt er weer spanning op de versterker te staan, en komt er weer geluid uit. Ik was eerst bang dat het in- en uitschakelen van de voeding voor ploppen zou zorgen, maar dat is niet het geval. Aan de andere kant: hoeveel plop kan een speakertje van 3cm doorsnee geven…
Gezien de eenvoud van de schakeling is deze wellicht ook bij andere ontvangertjes in te zetten. Ook het aansturen van een ledje, relais of andere schakelingen hoort tot de mogelijkheden. Dus experimenteer er eens mee.
73 de PA3CNO