Op 70 MHz zijn er drie Zoetermeerse stations de laatste tijd actief met WSPR (PE0MGB, PA3CNO en PA2RF). Het was ons opgevallen dat naast de horizontale signaal traces ook schuin op-/aflopende “ghost” traces te zien zijn. Er was al geopperd dat dit reflecties veroorzaakt door vliegtuigen zijn.
Dit blijkt te kloppen Richard, G3CWI schrijft hier een goed verhaal over:
http://www.qsl.net/g3cwi/doppler.htm
In het blog van G3ZJO
http://g3zjo-radio.blog.co.uk/2009/05/29/6m-aircraft-scatter-6200553/
kun je lezen dat de verschijnselen die we gezien hebben inderdaad van vliegtuigreflecties afkomstig zijn. Een WSPR screenshot van 50 MHz signalen laat patronen zien die wij ook tegen zijn gekomen.
Moraal van het verhaal is eigenlijk:
-Een trace onder het eigenlijke WSPR signaal duidt op een vliegtuig dat zich van de ontvanger af beweegt (negatieve dopplershift)
-Een trace boven het eigenlijke WSPR signaal duidt op een vliegtuig dat zich naar de ontvanger toe beweegt (positieve dopplershift)
-Een trace dat het eigenlijke WSPR signaal kruist is afkomstig van een vliegtuig boven de ontvanger. Op het kruispunt is de signaalsterkte hoger (op het wspr screen verandert dan het groene spoor in een rood gebiedje, dopplershift = 0)
-En de aardigste vind ik deze; de snelheid van het naderende of vertrekkende vliegtuig is te berekenen door de maximale dopplershift te vermenigvuldigen met de halve golflengte van het WSPR signaal. Is de max. doppler shift bijv. 75 Hz, dan is de vliegtuigsnelheid 75 * ((300/70.02)/2) = 161 m/s = 578 km/uur.
NB 1 : Het gaat wel om de maximale doppler shift. Je moet op zoek naar het punt waar de “ghost” trace parallel (horizontaal) gaat lopen aan het eigenlijk WSPR signaal. In de nabijheid van de ontvanger (daar waar de “ghost” traces “schuin” weglopen) is de vliegtuig snelheid niet te bepalen met de eenvoudige formule hierboven. Maar in het algemeen zal de snelheid gelijk zijn.
NB 2: In sommige fora kun je lezen dat WSPR niet geschikt zou zijn voor frequenties hoger dan zo’n 30 MHz. Onze ervaring is dat dit niet klopt. Op 70 MHz is WSPR prima te gebruiken.
Hieronder twee voorbeelden van screenshots van mijn ontvangen WSPR signalen op maandag 19 maart 2012, QTH locator JO22gb
De positieve dopplershift hier is ongeveer 90 Hz.
90 * 2,14 = 193 m/s = 693 km/uur. Dit is een aannemelijk snelheid van een lijntoestel.
Screenshot PA2RF, QTH loc. JO22gb, naderende, passerende en vertrekkende toestellen.
Ik heb nog geen tijd gehad, maar het zou leuk zijn om met on-line flight trackers zoals http://casperflights.com/ te conformeren dat het toestel wat je in WSPR boven je ziet daar ook daadwerkelijk was.