Kans op wekenlang geen internet, een aangetaste energie-infrastructuur en zelfs gevaar voor levende wezens. Het einde van de elfjarige zonnecyclus, ook wel Solar maximum genoemd, komt eerder dan verwacht.
Vanaf eind dit jaar is er een verhoogde kans op bijzonder heftige zonnestormen op aarde, en die kunnen volgens experts voor problemen zorgen.
Al heel lang circuleren verhalen over de verwoestende effecten van een zonnestorm. Dit natuurfenomeen zou zelfs de oorzaak zijn van de Titanic-ramp met zijn ruim 1500 doden.
Zonnestormen kunnen stroomuitval veroorzaken, onze communicatie belemmeren, vluchten aan de grond houden, gps-signalen verstoren en astronauten en satellieten uit de ruimte gooien. Zelfs dieren als vogels en walvissen kunnen gedesoriënteerd raken door de magnetische straling.
Zonnecyclus 25
De zon legt een cyclus af van elf jaar. We zitten inmiddels in de 25e zonnecyclus, die begon in 2019 en volgens experts pas in 2025 zijn hoogtepunt zou bereiken. Waarom een zonnecyclus elf jaar duurt, is niet duidelijk, maar wetenschappers zien een patroon sinds de eerst gemeten zonnecyclus tussen 1755 en 1766. Bij de vorige Solar maximum, die afliep in 2013, was net als in de jaren daarvoor de zonneactiviteit laag en was er weinig onrust op aarde.
Aan het begin van een cyclus, Solar minimum, is het magnetische veld van de zon sterk en georganiseerd. Net als een magneet met twee duidelijke polen. Dit zorgt voor een krachtveld om de zon heen, waardoor wij op aarde niets merken van de activiteit op de zon. Het veld onderdrukt de zonneactiviteit, vertelt zonnefysicus Alex James aan het wetenschappelijke platform Live Science.
Later in de cyclus raken deze polen ongeorganiseerd, waardoor het veld verzwakt. Sommige plekken op de zon hebben meer magnetische lading dan andere en deze activiteit veroorzaakt flitsen van licht en straling genaamd zonnevlammen. Die brengen ook enorme magnetisch geladen wolken met zich mee genaamd coronale massa-ejecties (CME), zo schrijven wetenschappers van NASA.
Een geknapte elastiek
Tijdens Solar maximum bereikt deze activiteit een hoogtepunt en knapt, zoals een elastiek dat te strak staat. In die periode kan de magnetische energie de aarde bereiken in de vorm van een zonnestorm. De Solar maximum wordt deze cyclus eerder verwacht en zal ook heftiger zijn dan anders. Een van de dingen waaraan we dit merken, was het onlangs in Nederland zichtbare noorderlicht.
onnevlammen worden ingedeeld op een schaal van A, B, C, M en X; daarbij is X het sterkste niveau. Net als de schaal van Richter voor aardbevingen. De zonnevlammen die in de M- en X-schaal vallen, zijn merkbaar op aarde en kunnen voor flinke chaos zorgen. Een zonnevlam met de kracht van meerdere kernbommen die tegelijk afgaan, zorgde op 10 maart 1989 voor een enorme stroomstoring in Canada, zo schrijft Business Insider.
Het complete stroomnet in Quebec lag er acht uur lang uit, vliegtuigen bleven aan de grond, liften werkten niet meer, huizen konden niet meer worden verwarmd en volgens NASA vielen ook satellieten uit. De straling bereikte zelfs mensen in Florida en Cuba op zo’n 2500 kilometer afstand.
Onverklaarbare incidenten
In het verleden zijn er gekke onverklaarbare incidenten geweest, waarvan wordt gedacht dat die werden veroorzaakt door zonnevlammen. Marie Moe zat in 2022 in het vliegtuig naar Amsterdam toen ze ineens haar pacemaker voelde pulseren in haar borstkas. In paniek alarmeerde ze het cabinepersoneel, dat een ambulance belde om Moe meteen mee te nemen bij aankomst in Amsterdam. Het toestel was gelukkig twintig minuten van Schiphol vandaan, anders had het een noodlanding moeten maken.
Na controle bleek de pacemaker inderdaad verstoord te zijn. De oorzaak is nooit gevonden. Zelf legde Moe in gesprek met de BBC een verband met de zonneactiviteit. Bewijs is nooit geleverd.
Meerdere onverklaarbare incidenten worden toegeschreven aan zonneactiviteit. In 2008 zakte een vliegtuig ineens vele tientallen meters naar beneden.
4096 stemmen extra
Er is ook een bizarre theorie over een lokale verkiezing in België: ineens doken in de elektronische systemen 4096 extra stemmen op, meer dan de stemgerechtigden in de regio.
Voor een ander verhaal lijkt meer bewijs. Amerikaanse vliegers vlogen tijdens de Vietnamoorlog over de Noord-Vietnamese haven Haiphong en zagen tientallen zeemijnen afgaan zonder duidelijke aanleiding. Dit bleef ruim 25 jaar een mysterie, tot wetenschappers van de Universiteit van Colorado in 2018 eindelijk de code kraakten. De wetenschappers vonden bewijs dat de zeemijnen waarschijnlijk afgingen door de geladen wolken van een zonnestorm.
Wat de gevolgen zullen zijn voor ons, is nog onduidelijk. Een jaar geleden voorspelde waarzegster Baba Vanga al dat we in 2023 te maken zouden krijgen met een enorme zonnestorm van ongekende omvang.