Wetenschappers proberen Aurora op te wekken

HAARP

HAARPSoms pakken experimenten niet uit zoals gepland. Eind september schakelden Christopher Fallen met de technici van het High Frequency Active Auroral Research Program (HAARP) bij Gakona in Alaska een gigantische array van 180 antennes in. Ze hoopten om een door radiogolven opgewekte gloed in de lucht te produceren, ook wel bekend als kunstmatige aurora, om de werking van natuurlijke aurora beter te kunnen begrijpen.

 

HAARP1

Zo'n gloed zou met het blote oog moeilijk te zien zijn, dus had Fallen twee gevoelige video camera's opgesteld om het geheel vast te leggen. Daarnaast tweette hij zijn plannen, in de hoop dat iemand anders ook wat beelden zou kunnen maken. Tenslotte zijn de tot nu toe meest indrukwekkende kunstmatige aurora's opgewekt door HAARP.

Maar er was teveel bewolking. En toen het eenmaal donker genoeg was, was de ionosfeer teveel in elkaar gezakt, met relatief veel te weinig elektronen per kubieke centimeter. Het lukte Fallen niet om tijdens het vier dagen durende experiment enige gloed teweeg te brengen.

Daarmee was niet alles verloren. Hij had in de krachtige radiogolven, waarmee hij delen van de ionosfeer wilde opwarmen, plaatjes verstopt en had via twitter radio amateurs daar op attent gemaakt. Naarmate het experiment vorderde liep zijn timeline langzaam vol met door amateurs ontvangen plaatjes die naar hem teruggestuurd werden.

HAARP2Ze maakten gebruik van slow-scan TV, dat plaatjes kan weergeven gebaseerd op geluidspatronen waarmee de plaatjes gedecodeerd worden. Fallen, die assistent professor is aan het Geofysisch Instituut van de Universiteit van Alaska Fairbanks, had twee UAF logo's verstuurd, de foto van een kat, en een QR code die de ontvanger recht gaf op 0,001 Bitcoin.

Er kwamen berichten binnen vanuit Pueblo, Colo., en Victoria, British Columbia. De resolutie was voor niemand hoog genoeg om de Bitcoin op te kunnen eisen, maar de kat was gemakkelijk genoeg te herkennen. In aanmerking nemende dat de antennes van HAARP recht omhoog gericht zijn in plaats van naar de horizon zoals voor DX noodzakelijk is, was Fallen tevreden met de resultaten. “Hoe krachtig HAARP ook is, het blijft gewoon een grote radio,” zegt hij.

Feitelijk is het een gigantische radiozender met fasegekoppelde antennes. in staat om 3,6 MegaWatt aan energie de ionosfeer in te blazen. Daar een experiment mee doen kost ongeveer US $5.000 en verstookt ruwweg 2300 liter brandstof per uur.

HAARP3

Jeff Dumps, een enthousiast radio amateur uitFairbanks, betaalde onlangs nog $1.200 om een kwartier met HAARP te mogen experimenteren. Hij probeerde om het Luxemburg effect te simuleren; een kruismodulatie die kan ontstaan als twee signalen gezamelijk door de atmosfeer reizen. Om dat te kunnen doen, verstuurde hij de inleiding van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring samen met zijn eigen gitaarversie van de Star-Spangled Banner.

Dumps heeft samen met Fallen HAARP bezocht, en was verwonderd over de grootte ervan. “De wind waait met vlagen door de antenne array en dat veroorzaakt een vreemd gehuil,” zegt hij. “Het is een beetje onheilspellend.”

De locatie is ontworpen om hoogfrequent radiogolven de ionosfeer in te sturen, waar de straling van de zon en andere zonnestelsels zich vermengen met de aardse atmosfeer en elektronen uit hun baan kunnen slaan. Deze elektronen botsen met zuurstof en stikstof in de atmosfeer, en daardoor zenden deze moleculen fotonen uit die voor het rode en groene licht in de aurora zorgen.

De mechanismes waarbij de straling vanuit de ruimte deze elektronen verstoren worden nog niet goed begrepen. In zijn experiment wilde Fallen gebruik maken van drie frequenties — 2,8 MHz, 2,82 MHz en 2,84 MHz — om te zien welke frequentie de helderste aurora zou veroorzaken. Zijn idee was dat dat hem een inzicht zou kunnen geven hoe de onderliggende processen werken. Hij wilde ook twee verschillende soorten polarisatie gebruiken (de orientatie van de radiogolven) op 2.8MHz, om te zien of de polarisatie verschil zou maken in de opgewekte aurora.

HAARP4

Fallen’s volgende kans om deze vragen te beantwoorden komt pas vroeg in de volgende lente, als HAARP weer opgestart wordt voor een nieuwe reeks experimenten; hij wordt maar twee keer per jaar gebruikt als gevolg van beperkt beschikbare bemanning en dito budgetten.

Het opwarmen van de ionosfeer stelt wetenschappers in staat om direct gecontroleerde experimenten uit te voeren, wat een zeldzaamheid is in de atmosferische natuurkundige verschijnselen.

“In de astrofysische wetenschappen kunnen we bijna nooit actieve experimenten doen. Vrijwel altijd zitten we te wachten tot de zon wat energie wenst uit te stoten en er dingen gaan gebeuren,” zegt John Hughes, een radar specialist aan de Ruimtevaart Universiteit van Embry-Riddle die bij HAARP gewerkt heeft. “HAARP geeft ons de mogelijkheid om dit systeem een beetje te prikkelen en zo te kunnen begrijpen hoe het hele systeem nu eigenlijk werkt.”