Tegencapaciteit voor portable antennes
Recent kocht ik bij Waters & Stenton een ATX MKII portable antenne voor gebruik met mijn K1. Net als een Miracle Whip plug je zo'n antenne met een haakse connector zo achter op de set. Alleen geloof ik niet in Miracles, en al helemaal niet met 1,6 meter antenne op 40m. Dus heb ik daar eens wat mee gespeeld.
Naast de ATX antenne die ik gekocht heb, mocht ik ook de Miracle Whip van Robert PA2RDK even lenen om mee te spelen. En, om het een en ander compleet te maken, kocht ik bij Waters & Stenton tevens een magneetvoet die aangeprezen wordt als speciaal voor de Miracle Whip, maar die natuurlijk bij elke portable antenne met PL259 connector (piratenplug) te gebruiken is (Zie deze pagina, het ongeveer 5e item beschrijft de voet).
Wat mij triggerde bij deze op het oog 13-in-een-dozijn magneetvoet, was de omschrijving waarin stond "with 10m (33ft) radial". Overigens bleek dat na levering maar 5 meter te zijn, maar een paar meter draad en een kroonsteentje is zo verbonden als het nodig mocht blijken.
Zoals ik net al aangaf, geloof ik niet in wonderen. Zeldzame DX werken met een sprietje achter op een QRP set is wellicht mogelijk, maar meer uitzondering dan regel. Bovendien: een antenne moet zich ergens tegen af kunnen zetten. Zoiets heet tegencapaciteit en zorgt voor de retour-HF-stroom. Als je je QRP set gebruikt met een externe voeding of met een aanstekerplug voor in de auto, dan is die tegencapaciteit er wel; de voedingsbekabeling doet dan dienst als tegencapaciteit. Maar een K1 of FT817 met ingebouwd accupack op de campingtafel en dan een "Miracle Whip" of soortgelijke antennes achterop is wat mij betreft kansloos. Te weinig tegencapaciteit om behoorlijk af te kunnen stralen.
Ik nam de proef op de som. Miracle Whip achter op de K1, en de K1 in de huiskamer in de vensterbank gezet. Het was inmiddels avond, dus vergeet alles boven 40m: zo dood als een pier. Op 40m was nog wel sporadisch wat te horen, maar dat waren onveranderlijk hongaren en tjechen en meer lui uit die omgeving met liederlijk harde signalen en alleen geïnteresseerd in DX. Ook op mijn CQ kwam niemand terug. De antenne liet zich overigens netjes 1:1 regelen, maar dat is een dummyload ook. Dat zegt nog niets over de afstraling.
De oplossing van Waters & Stenton om een tegencapaciteit toe te voegen is even geniaal als eenvoudig. Ze gebruiken een gereedschapsklem (zo'n ding waar je een schroevendraaier o.i.d. in kan klemmen op een houten bord b.v., verkrijgbaar bij de doe-het-zelf zaken) die klemvast om een PL259 plug past. Daar maken ze een aantal meters soepel draad aan (ze beloven 10m, in mijn geval leverden ze 5m) met een klein boutje en moertje en klaar is de demontabele tegencapaciteit!
Je kunt er natuurlijk niet mee rondrijden, maar de bedoeling is als je de magneetvoet tijdens /p gebruik op de auto zet, je de tegencapaciteit om de PL259 klemt die in de voet gaat en op die manier heb je een fatsoenlijke tegencapaciteit voor HF gebruik. Ik testte het op de K1 met de Miracle Whip erop, en klemde de tegencapaciteit om de connector achter op de set.
Dat scheelde een jas! De achtergrondruis nam flink toe, en er waren ook veel meer stations te horen. Het lukte me weliswaar niet om vanuit de huiskamer een verbinding te maken (zal niemand verbazen op 40m met een sprietje in de vensterbank) maar ook de op enige afstand geplaatste veldsterkte meter gaf een hoop meer energie aan.
Moraal van het verhaal: Wonderantennes bestaan niet. En antennes hebben nou eenmaal iets nodig om zich tegen af te zetten. Ondanks dat Miracle Whip er reclame mee maakt dat je dat niet nodig hebt, is dat maar een halve waarheid. Zelf schrijven ze daar letterlijk over: "…and can even do it without a ground." Natuurlijk. Hij kán wel zonder. Maar of dat ook efficiënt is, zeggen ze er niet bij. En neem van mij aan dat dat niet zo is. Echter, met een simpele voorziening als een gereedschapsklem en een paar meter draad voeg je een tegencapaciteit toe zonder moeilijke poespas. En dat scheelt echt aanzienlijk. De tegencapaciteit gaat bij mij in elk geval in de rugzak HI.