Oké, het is niet zo cool als vroeger, omdat het in bijna elk aspect van ons leven aanwezig is. Onze telefoons, de afstandsbedieningen die onze alarmen, auto’s en andere apparaten bedienen. Tv-uitzendingen, Wi-Fi – in feite heeft bijna elk aspect van elektronica, tot aan de bescheiden gloeilamp, nu een vorm van radiocommunicatie ingebouwd.
Vroeger was de radio echter magnifiek en mysterieus. Dit is de reden waarom er een bepaalde waardigheid was verbonden aan het zendamateur zijn. Om je zendlicentie te halen, moest je natuurlijk weten hoe al deze zwarte magie werkte, dus je was “speciaal”.
En amateurradio was belangrijk omdat het een oefenterrein was voor technici en ingenieurs die hun eerste ervaringen opdeden door met dit soort dingen te spelen voordat ze het als baan of carrière oppakten. De eerste amateurs in Nederland moesten binnen 6 maanden hun zelf gebouwde zender aan de PTT aanbieden ter keuring.
De tijden veranderen echter.
Hoewel er nog steeds een actieve gemeenschap van amateurradio-enthousiastelingen is, is de hele zaak enigszins “afgestompt” door de gemakkelijke beschikbaarheid van in de winkel gekochte radio’s en systemen die van instap-amateurradio weinig meer hebben gemaakt dan CB-radio op steroïden. Neem de huidige amateurs hun radio af en meer dan 90% is niet meer in staat in de lucht te komen als ze een bak onderdelen voor zich hebben.
Waarom zou je waardevol RF-spectrum verspillen om een groep hobbyisten met elkaar te laten chatten terwijl ze online kunnen gaan en een van de duizend verschillende VOIP-apps zoals b.v. Discord, Twitter of wat dan ook kunnen gebruiken?
Helaas vrees ik dat we een toenemende druk zullen zien op de frequenties die door radioamateurs worden gebruikt, en na verloop van tijd is het onvermijdelijk dat ze de toegang verliezen tot sommige van de banden die ze momenteel mogen gebruiken.
Dat is een tragedie, want amateurradio heeft veel meer waarde dan alleen chatten met vreemden aan de andere kant van de wereld – zoals we herhaaldelijk ontdekken in tijden van wijdverbreide civiele noodsituaties. In gevallen waarin reguliere communicatieverbindingen uitvallen en glasvezel donker wordt, zijn het de amateurradiofanaten die kritieke communicatieverbindingen over lange afstanden bieden. De echte amateurs zullen stand-by-generatoren hebben, draagbare HF-, VHF- en UHF-apparatuur met de mogelijkheid om een communicatie-infrastructuur op te zetten en te onderhouden die essentieel zal zijn om reddings- en hulpactiviteiten in een groot gebied te coördineren.
Laten we hopen dat commerciële druk niet een van onze belangrijkste vangnetten voor noodgevallen om zeep helpt.
Ik denk dat het ook leuk zou zijn als we amateurradio promoten als hobby-optie voor een bredere groep jongeren. Helaas vermoed ik dat dit gewoon niet gaat gebeuren en wie weet, tegen de tijd dat de laatste amateurband is overgedragen aan commerciële gebruikers, is er misschien niemand meer die het nog merkt.
Tegenwoordig lijken veel amateurradiofanaten tevreden met het kopen van een kant-en-klaar radiosysteem en hebben ze misschien nog nooit een soldeerbout in hun handen gehad.
Dan is er de andere dreiging …
Radiospectrum wordt een steeds waardevoller goed, waardoor regelgevende instanties en mensen met commerciële agenda’s de frequenties die door radioamateurs worden gebruikt, nauwlettend in de gaten houden (denk aan de recente poging van de Fransen om de 2m band te “delen” met de luchtvaart. Hoe lang zou het duren voordat we die band dan kwijtraken).
Nu de vraag naar radiospectrum bijna elk uur toeneemt, worden enkele van de meest bruikbare en commercieel wenselijke frequentiebanden (2m, 70cm) nog steeds toegewezen voor amateurradiogebruik – maar voor hoelang?
Recente vorderingen in de 5G-technologie hebben, althans voorlopig, commerciële gebruikers in staat gesteld enige verlichting te vinden in de hogere regionen van het RF-spectrum, maar er zijn enkele dingen die alleen kunnen worden gedaan met lagere frequenties. Deze lagere frequenties hebben minder “padverlies” en kunnen zich voortplanten door obstakels die 5G-signalen volledig blokkeren en dus hebben ze zeer specifieke toepassingen waardoor ze erg gewild zijn.
Men zou ook kunnen stellen dat sinds de komst van internet en de alomtegenwoordige communicatie die het levert, het argument om de toewijzing van waardevol RF-spectrum aan louter “amateurs” te behouden, discutabel is.