QRO voor LF
In de meeste ontwerpen zie je voor de laagfrequent eindversterkers het bekende LM386 IC terugkomen in het laagfrequent. Die is er in verschillende versies, waarvan versie LM386-4 maximaal 1W levert. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de voedingsspanning van maximaal 6V. Wil je meer LF vermogen, dan zal er meer spanning op de LF trap moeten. Maar dat betekent een ander IC…
Om nog even op het vermogen terug te komen: heb je 6V voedingsspanning, dan kan de uitgangsspanning van het IC maximaal 6Vtt zijn. Meer is er immers niet, en dan moet er al geen spanningsval over de eindtransistoren zijn. De topwaarde is de helft, dus 3V. De effectieve waarde is wortel 2 lager, dus ruwweg 2V. Het maximale vermogen dat aan een 4 Ohm luidspreker afgegeven kan worden is dan:
P = U2 / R => P = 22 / 4 => P = 4 / 4 = 1W
Dan houdt het snel op. Een mooi alternatief is de TDA2003. Dat IC wordt toegepast in de eindtrap van autoradio's en dit IC mag dan ook maximaal op 18V draaien. Het maximaal afgegeven vermogen is 10W, maar dan wel in een 2 Ohm luidspreker. In de autotechniek wel gebruikelijk, maar bij ons niet. Houden we 4 Ohm aan voor de luidspreker, dan is het maximale vermogen bij 13,8Vtt (= 4,6Veff):
P = U2 / R => P = 4,62 / 4 = 5,29W
Dat is al een hoop beter dan 1W! Het schema is gelukkig ook niet ingewikkeld:
Om de versterker onder alle omstandigheden stabiel te houden, zijn de twee netwerkjes met de condensator van 0,47uF en de 1 Ohm weerstand naar massa, plus de 22 Ohm en 0,22uF in de terugkoppeling opgenomen. De voedingsspanning staat in het schema op 12V, maar mag dus gewoon met de voeding verbonden worden mits deze onder de 18V ligt. Tip van Hugo PA2HW: Zet 100n over de pinnen 3 en 5 (de voedingsspanningsaansluitingen) en tevens een elco van 100uF kort op pin 5; dit om de versterker goed te ontkoppelen. Zet je twee luidsprekers van 4 Ohm parallel, dan kan je er dus 10W uit halen. In elk geval is deze schakeling een verbetering ten opzichte van LM386 ontwerpen; niet alleen qua vermogen, maar ook omdat je geen separate voeding van 6V voor de laagfrequent versterker meer nodig hebt.
De TDA2003 begint al een beetje schaars te worden: een – zelfs nog wat betere – vervanging is de TDA2030a; een datasheet daarvan vind je op de pi4raz website.