Tijdens onze vakantie in Tasmanië enige tijd geleden, leende ik van Robert PA2RDK zijn "Miracle Whip" antenne. Een telescoopantenne op een doosje met een enkele tune-knop welke mijn K1 onder alle omstandigheden van een redelijk werkende dummyload antenne zou moeten voorzien. Na al die tijd intrigeert dat ding me nog steeds…
Laten we wel zijn: de ideale antenne bestaat niet. Als je denkt dat je met een spriet van 1,3 meter op 80m kan DX-en met 5W, dan heb je het mis. Dat neemt niet weg dat zo'n sprietje best wel in afstemming te brengen is, en in aanmerking nemende dat een antenne die niet straalt, bijna niet te maken is, loont het de moeite het ontwerp eens nader te bekijken.
Naast de Miracle Whip bestaat er ook de Wonder Whip; een vermoedelijk vanwege merkenrechten andere naam voor hetzelfde beestje. Maar net zoals er geen Wonders bestaan, bestaan er ook geen Miracles. Wel whips.
Wat is de kern van het systeem? Een auto-transformator (dat is een transformator waarbij de primaire en secondaire windingen geen galvanische scheiding heeft) met een hele reeks aftakkingen, waarmee de transformatie verhouding ingesteld kan worden en die ervoor zorgt dat de heel hoge impedantie die een veel te korte antenne bij een bepaalde golflengte heeft, omlaag getransformeerd wordt naar iets wat de aangesloten set nog acceptabel vindt qua SWR. Schematisch ziet dat er als volgt uit:
De kern is bijvoorbeeld een FT140-43 waarop 48 windingen 1,5mm draad gelegd worden. Dan zit de kern ook strak vol, dus een beetje dunner draad (1,2mm bijvoorbeeld) maakt het je dan een stuk makkelijker. Verder worden er 2 12-standen schakelaars gebruikt, omdat een enkele 24-standenschakelaar nou eenmaal moeilijk verkrijgbaar is. Om de wikkeling wordt een aftakking gemaakt als volgt:
Daarmee heb je dus 24 standen om de transformatieverhouding in te stellen. Maar soms krijg je daar de afstemming nog steeds niet goed mee. Dus heeft men een slimmigheidje bedacht: een extra schakelaar die de aftakking van de antenne net één winding verschuift. Feitelijk kan je daarmee een winding interpoleren en ontstaan er niet 24, maar 48 mogelijkheden:
De 4mm socket in het schema is een banaanstekkerbus waar je een radiaal of een echte aarde op aan kunt sluiten. Wel aan te bevelen, want waar kan de whip zich anders tegen afzetten, nietwaar. Ook ik had een bosje met 10m draad bij me met aan 1 uiteinde een gereedschapsklem die precies om de piratenplug van de Miracle Whip paste, om zo een tegencapaciteit te creëren. De opbouw van het geheel kan er als volgt uitzien:
Door de plug aan de voorzijde te monteren, kan de hele constructie rechtstreeks achter op de set geschroefd worden. Scheelt een kabel, statief en/of anderszins mee te slepen hulpmiddelen om een antenne neer te zetten.
De resultaten? Sommige amateurs claimen inderdaad wonderen mee te maken: DX over duizenden kilometers met dit sprietje. Het kan. Maar verwacht er niet teveel van. Vooral op de hogere banden, waar de antennelengte nog een beetje in de buurt van een kwart golf komt (dus 20m of hoger) zal het sprietje best werken. Het voordeel is natuurlijk dat je een heel compacte antenne hebt, feitelijk met ingebouwde tuner (moet wel je set een meter hebben voor de SWR) wat voordelen biedt bij bijvoorbeeld backpacken. Aangezien de antenne voor ongeveer een tientje te bouwen is, is het best een leuk experiment voor bij een QRP transceivertje.
