In het verleden, toen spectrum nog niet zo schaars was en de ether dus ook minder gestructureerd, waren goedkope (speelgoed) portofoons alom voorhanden. Tegenwoordig is dat helemaal verschoven naar LPD of PMR, maar dat is wel eens anders geweest. Die portofoons zijn nog steeds een bron van inspiratie voor den exmerimenterenden amateur.
Want alles moest zo goedkoop mogelijk, en in het begin waren halfgeleiders duur. De eerste speelgoedportofoons zaten net onder de 50MHz band (49,86MHz) en werkten met een AM zender en een direct conversion ontvanger. Er waren slechts 3 transistoren nodig, maar daardoor was er een 4-polige omschakelaar noodzakelijk om de transistoren alle noodzakelijke functies te kunnen laten vervullen. Het schema van zo'n portofoontje zag er als volgt uit:
Het schema is getekend in de stand ontvangen. Het antennesignaal wordt dan gemengd met het signaal van de zwak oscillerende kristaloscillator met de S9018 rechts onderaan in het schema. Het resulterende laagfrequent wordt via de volumeregelaar van 4k7 aangeboden aan een twee-transistor versterker, waarbij de meest linkse transistor met een luidsprekertransformatortje is uitgerust om de impedantie aan te passen van de relatief hoge collector impedantie naar de lage luidspreker impedantie. Bij zenden gaan alle omschakelaars in stand "a" en kom het signaal van de luidspreker die nu als microfoon gebruikt wordt, op de ingang van de tweetraps LF versterker. De kristaloscillator wordt nu gevoed vanaf de aftakking van de LF transformator en de collector van de S9013 en moduleert deze dus nu in amplitude (AM).
Dit soort zendertjes zijn uiteraard QRP; desalniettemin kunnen er afstanden van 3km mee worden overbrugd. De crux zit 'm natuurlijk in het vervangen van het 49.86MHz kristal door iets in de 50MHz-band, maar daarmee heb je dan ook een leuk QRP-setje voor een lokaal netje. En waarom niet in AM? Die mode wordt nogal eens verguisd, maar doet het verder uitstekend.
Misschien leuk voor een slechtweerdag: de meeste onderdelen liggen nog wel in de junkbox of anders op radiobeurzen. LF trafootjes vind je in afgedankte transistorradiootjes en het enige verdere "moeilijke" onderdeel is de HF spoel, maar is te berekenen. Probeer het eens!