Een nuvistor is de benaming van een miniatuur vacuüm-elektronenbuis, en werd in 1959 door RCA (Radio Corporation of America) op de markt gebracht. Een nuvistor is geheel gemaakt van metaal en keramiek en is circa 2 cm lang.
Het meest geproduceerde type is een triode, en een kleiner aantal tetrodes. Bij het productieproces werd de "buis" niet na de vervaardiging van het mechanische deel vacuüm gepompt en daarna dichtgesmolten, zoals dat bij de conventionele vacuümbuis gebeurde. De productie vond in plaats daarvan geheel in een vacuümkamer plaats. Nuvistors hadden en hebben goede karakteristieken voor VHF- en UHF-toepassing.
De nuvistor werd ingevoerd als concurrent van de transistor. De germanium transistoren van die tijd waren niet veel kleiner dan de nuvistors. Transistoren gebruikten weinig energie, maar boden niet de geluidskwaliteit van de elektronenbuis. De nuvistor verenigde alle voordelen. Toen de transistoren beter werden, verloor de nuvistor de strijd.
Een enkele keer wordt de nuvistor nog overwogen voor zeer specialistische toepassing in een radio-actieve omgeving en/of gebruik in een omgeving met hoge temperatuur (typisch enkele honderden graden). Een ander voordeel van de nuvistor ten op zichte van halfgeleiders is het feit dat de minibuis bestand is tegen elektromagnetische pulsen (van belang in een militaire werkomgeving).
Een van de meest geproduceerde nuvistors is de 6CW4.
Dit is een zgn. high mu-triode. Deze triode was ontworpen om gebruikt te worden als HF-voorsterker in VHF tuners van TVs en FM radio's. Tot 1980 gebruikten fabrikanten dit type nuvistor in hun ontwerpen.
Specificaties 6CW4:
http://www.r-type.org/pdfs/6cw4.pdf
Op eBay zijn nog plenty of 6CW4 buisjes te koop. Prijzen varieren van 2 tot 20 dollar per stuk.
Het is interessant om te speculeren wat er gebeurd zou zijn als de geboorte van de nuvistor niet had samengevallen met de ontwikkeling van de transistor en chips. Dan waren er vast nog kleinere en zuinigere tubes ontwikkeld.